Wstęp

Miewasz spadki energii, jesteś senny/a w ciągu dnia lub chcesz zjeść zawartość całej  lodówki mimo, że 1h temu coś zjadłeś/aś? Być może to objawy Insulinooporności! Nie bagatelizuj swojego problemu, zrób odpowiednie badania i popraw swój komfort życia. Z poniższego artykułu dowiesz się czym jest Insulinooporność, jakie są jej objawy, jak ją zdiagnozować oraz jak wygląda leczenie.

O Insulinooporności

Insulinooporność jest to stan obniżonej wrażliwości tkanek na działanie insuliny pomimo jej prawidłowego lub podwyższonego stężenia w surowicy krwi. Insulinooporność może przebiegać w sposób utajony poprzez różne zaburzenia jak na przykład: upośledzoną tolerancję glukozy, cukrzycę typu 2, hipercholesterolemię, hipertriglicerydemię, otyłość, nadciśnienie czy hiperurykemię. Bardzo często współwystępuje z Zespołem Policystycznych Jajników (PCOS). Niestety nieleczona Insulinooporność prowadzi do rozwoju chorób sercowo – naczyniowych i cukrzycy typu 2 [3].

Mechanizmy insulinooporności – jak to rozumieć?

Insulina jest hormonem, odgrywającym zasadniczą rolę w metabolizmie węglowodanów. Produkowana jest przez komórki beta wysp trzustkowych. „Uaktywnia” się ona wtedy, gdy po spożyciu posiłku wzrasta nam poziom glukozy we krwi. Wtedy zaś jej rolą jest transport glukozy do wnętrza różnych komórek. Ma to na celu obniżenie poziomu glukozy we krwi. Insulina działa na większość komórek w naszym organizmie! Jednak najsilniej działa na komórki wątrobowe (magazynowanie glikogenu), mięśniowe (magazynowanie glikogenu, magazynowanie aminokwasów w formie białek mięśniowych) i na tkankę tłuszczową (magazynowanie tłuszczów) [1]!!

Na każdej komórce docelowej występują receptory, które mają na celu przyłączenie insuliny, co w konsekwencji prowadzi do wyzwolenia jednego lub kilku sygnałów i zapoczątkowania szlaku przemian.

Kiedy pojawia się problem?

Istnieją trzy mechanizmy prowadzące do wystąpienia insulinooporności: przedreceptorowy, receptorowy i postreceptorowy.

Insulinooporność receptorowa – występuje gdy ilość receptorów insulinowych lub powinowactwa do insuliny jest mniejsza. Dzieje się to za przyczyną mutacji. Dochodzi także do internalizacji (chowania się/zgłębienia) do wnętrza komórki receptorów (występuje w stanach hiperinsulinemii)

Insulinooporność postreceptorowa – objawia się wtedy gdy:
– dochodzi do zaburzeń w procesach sygnalizujących przyłączenie insuliny do receptora insulinowego,
– transportery glukozy i ich działanie przebiega nieprawidłowo,
– dochodzi do nasilonej lipolizy [3].

Objawy

Insulinooporność to zaburzenie, które rozwija się stopniowo.  Objawy mogą być związane z nadmiernym gromadzeniem zapasów energii (otyłością, problemami z redukcją masy ciała), a także z niedoborami energetycznymi w okresach międzyposiłkowych.

Jak rozpoznać Insulinooporność po posiłku?

• Nadmierna senność po posiłku
• Przyrost masy ciała,
• Obniżenie nastroju,
• Przymglenie umysłowe,
• Problemy z pamięcią i koncentracją,
• Rozdrażnienie,
• Bóle głowy,
• Zmiany na skórze – rogowacenie ciemne,
• Napady głodu – 2 – 3 godziny po posiłku,
• Wilczy apetyt,
• Trudności ze zrzuceniem zbędnych kilogramów [5].

Diagnostyka i leczenie

Diagnostyka

Insulinooporność można określić za pomocą wielu metod. Dzieli się je na metody bezpośrednie i pośrednie.

Metody bezpośrednie

Złotym standardem w oznaczaniu Insulinooporności jest metoda klamry metabolicznej. Zasadą tej metody jest oznaczenie ilości glukozy, która musi być podana pacjentowi, aby utrzymać stałą wartość glikemii w trakcie 120 – minutowego wlewu insuliny.

Metody pośrednie:

• współczynnik insulinemia/glikemia,
• wskaźnik HOMA-IR,
• wskaźnik QUICKI,
• wskaźnik Matsudy – mierzony za pomocą doustnego testu obciążenia glukozą (OGTT),
• dożylny test tolerancji glukozy,
• podwójny test dożylnego obciążenia glukozą,
• metoda Bergmana,
• doustny test obciążenia glukozą (OGTT).

Metoda, która jest powszechnie dostępna i dzięki której w łatwy sposób można ocenić czy występuje Insulinooporność jest test obciążenia glukozą z krzywą 3 – punktową insulinową i glukozową. Stosuje się go głównie w diagnostyce cukrzycy, jednak w przypadku osób z podejrzeniem Insulinooporności jest on wskazany do wykonania [3].

Niestety sam pomiar insuliny i glukozy na czczo nie wystarczy! Można mieć prawidłową insulinę i glukozę na czczo, ale po 1h lub 2h te wskaźniki mieć na nieodpowiednim poziomie co też będzie wskazywać na Insulinooporność!

W pracy z pacjentami test OGTT jest bardzo pomocny. Ocena jak zachowuje się glukoza i insulina po obciążeniu pomaga ocenić ile dać posiłków, jak je rozłożyć w ciągu dnia, czy mamy tendencje do hipoglikemii reaktywnej, czy śniadania białkowo-tłuszczowe się sprawdzą czy nie, a także czy trening na czczo będzie dla nas odpowiednim rozwiązaniem!

Leczenie

Większość objawów ustępuje po wprowadzeniu diety z niskim ładunkiem glikemicznym. Mówi się przede wszystkim o odpowiednim indeksie glikemicznym, ale to ładunek glikemiczny posiłku jest bardziej istotny! Powrót do prawidłowej masy ciała – w przypadku nadwagi i otyłości redukcja tkanki tłuszczowej, wdrożenie aktywności fizycznej to podstawa w walce z Insulinoopornością!

Lekiem często przepisywanym osobom z Insulinoopornością jest metformina. Jest ona traktowana jako podstawowy lek w przypadku cukrzycy typu 2, zmniejsza insulinooporność, poprawia działanie insuliny i obniża stężenie glukozy [4].

Podstawą zalecaną każdemu jest zmiana stylu życia i odpowiednio zbilansowana dieta o niskim ładunku glikemicznym uzupełniająca zapotrzebowanie nie tylko na makroskładniki, ale też na witaminy i składniki mineralne. Każdy z nas zarówno osoby z Insulinoopornością jak i bez niej są narażeni na niedobór witaminy D!. W przeglądzie badań opublikowanym w 2019 roku wykazano, że suplementacja witaminą D obniża poziom parametrów metabolicznych: cholesterolu całkowitego (TC), lipiproteiny o niskiej gęstości (LDL), hemoglobiny glikowanej, oraz zmniejsza wskaźnik oporności na insulinę – HOMA – IR [1].

Warto oznaczyć poziom witaminy D w laboratorium, aby wiedzieć na jakim jest ona poziomie. Jej prawidłowy poziom jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania  naszego organizmu, zmniejsza ryzyko występowania osteoporozy, a także depresji, która często występuje u osób z Insulinoopornością.

Nieleczona insulinooporność prowadzi do rozwoju cukrzycy typu 2, otyłości, rozwoju zespołu metabolicznego, które sprzyjają rozwojowi miażdżycy i zwiększają ryzyko wystąpienia zawału serca i udaru mózgu.

Podsumowanie

Łatwiej jest jednak zapobiegać niż leczyć. Z doświadczenia wiem jak ważna jest odpowiednio skomponowana dieta, wdrożenie aktywności fizycznej. Ryzyko rozwoju cukrzycy i innych chorób to jedno, natomiast to jak towarzyszące objawy komplikują życie powinno być odpowiednią motywacją do zmiany ????.